De Monnikskap: onbeperkt werken aan talent!

11 januari 2018 Nationale Onderwijsweek

De Monnikskap in Nijmegen is de enige reguliere school in Nederland waar jongeren met een lichamelijke beperking en/of chronische ziekte in hun eigen tempo en leerlijn een havo- of vwo-diploma kunnen halen. Een portret van binnenuit.

Ongeveer 65 leerlingen zitten op De Monnikskap, dat als afdeling van het Dominicus College (regulier havo- en vwo-onderwijs aan 1.000 leerlingen) gehuisvest is in hetzelfde gebouw. Alle benodigde zorg wordt binnen school aangeboden en daar waar mogelijk vinden activiteiten geïntegreerd met het reguliere onderwijs plaats. In 2012 zijn in de directe nabijheid van de school 24 zorgappartementen opgeleverd, waardoor voor de leerlingen van de Monnikskap een unieke combinatie van wonen, zorg en passend onderwijs in een reguliere setting is gerealiseerd.

Passend Onderwijs

De combinatie, onder één dak, van het reguliere onderwijs en het onderwijs aan de leerlingen van de Monnikskap maakt het mogelijk onderwijs van een hoog niveau te kunnen aanbieden. We zijn zo bovendien goed in staat in te spelen op de specifieke behoefte van de individuele leerling. Het onderwijsaanbod is bij zowel havo als vwo verrijkt met vakken uit het reguliere onderwijs, zoals Nieuwe Media, Universum, Vitaal, NLT en versterkt talenonderwijs (Cambridge Engels, Delf Scolaire Frans en Goethe Duits). In de bovenbouw bieden we alle havo- en vwo-profielen aan met een brede vakkenkeuze die gelijk is aan die in het reguliere onderwijs.

Onderwijs op Maat

De leerlingen die de Monnikskap bezoeken hebben alle goede cognitieve mogelijkheden. Zij zijn prima in staat hun havo/vwo-diploma te halen, mits er rekening gehouden kan worden met hun beperking. Vanwege vermoeidheidsklachten of beperkte belastbaarheid, revalidatietrajecten, therapieën et cetera hebben alle leerlingen op de Monnikskap een eigen leerlijn, waardoor zij bijvoorbeeld niet voor alle vakken in hetzelfde leerjaar zitten. Als gevolg van hun vaak geringe belastbaarheid mogen leerlingen op de Monnikskap langer (tot maximaal twee keer zo lang) over hun onderwijstraject doen. Dat betekent dat elke leerling een individueel rooster heeft dat mogelijkheden biedt tot andere aanvangs- en eindtijden, ingebouwde rustpauzes en, waar nodig, een rustdag in de week. De meeste leerlingen van de Monnikskap doen gespreid examen.

De problematiek van jongeren die de Monnikskap bezoeken wordt steeds complexer. Dit vraagt uiteraard veel overleg en scholing. Elk jaar worden daarom meerdere studiedagen verzorgd door zowel interne als externe deskundigen en is er scholing voor het kernteam als ook op individuele basis.

Empowerment

Voor de leerlingen van de Monnikskap is het van groot belang zich tijdig te oriënteren op een realistisch toekomstperspectief. Bovendien is het zaak dat zij ontdekken waar hun talenten liggen, zodat zij daar optimaal gebruik van kunnen maken. Om die reden hebben de onderbouwleerlingen een studieuur op hun rooster staan waarin zij werken aan specifieke leervaardigheden, maar ook aan zaken als: accepteren van je beperking, ontdekken wie je bent en wat je wilt, oriëntatie op de toekomst, et cetera. In de bovenbouw volgen de leerlingen het MOP-traject (MOP staat voor: Mijn Ontwikkel Plan). Tijdens dat traject wordt in groepen van wisselende samenstelling aandacht besteed aan het ontdekken en gebruik maken van je sterke kanten, oriëntatie op toekomstig beroep, training van specifieke (sociale) vaardigheden, maar bijvoorbeeld ook mindfulness.

We proberen de leerlingen zoveel mogelijk op een “empowerende” wijze te benaderen. Empowerment is het versterken van mensen zodat zij gemotiveerd zijn om sturing te geven aan hun eigen leven en in staat zijn om eigen keuzes te maken. Empowerment draagt ertoe bij dat iemand zijn talenten en capaciteiten effectief gebruikt en zelfbewust invulling geeft aan zijn handelen. Daarmee bevordert empowerment prestaties, initiatief en het nemen van eigen verantwoordelijkheid en zelfregie.

Begeleiding

Rondom de leerling staat een multidisciplinair team, bestaande uit de mentor (spil in de leerlingbegeleiding), een team van gespecialiseerde docenten, een orthopedagoge, begeleiders passend onderwijs en de afdelingsleider. Waar nodig of wenselijk wordt een beroep gedaan op de deskundigheid van de schoolmaatschappelijk werker en/of de jeugdarts. Daarnaast is er regelmatig overleg met externe partijen, zoals Plurijn, de Maartenskliniek, CWZ, UMC Radboud, Pro Persona, de leerplichtambtenaar en onderwijsconsulenten. Minimaal drie keer per jaar vindt een oudergesprek plaats waarbij in ieder geval de leerling, zijn of haar ouders, de mentor, de betrokken specialist of ondersteuner en de orthopedagoge aanwezig zijn.

Leerlingen die ADL-verzorging behoeven kunnen hiervoor een beroep doen op medewerkers van Plurijn die deze zorg op school uitvoeren. ADL staat voor Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen, waaronder jezelf verzorgen, eten, drinken, bewegen en bijvoorbeeld communiceren verstaan wordt. Verder beschikt de school over een fysiotherapieruimte, waar deskundigen van de Maartenskliniek twee dagen per week fysiotherapie voor onze leerlingen verzorgen.

Integratie met het reguliere onderwijs

Hoewel het onderwijs aan de leerlingen van de Monnikskap voor een belangrijk deel plaatsvindt in een aparte vleugel met speciale voorzieningen binnen het Dominicus College, wordt voor elke leerling individueel bekeken in hoeverre hij of zij kan integreren in het reguliere schoolleven. Voor Monnikskapleerlingen geldt: “samen waar het kan; apart waar het moet”.
Dit uit zich onder andere in
gezamenlijke personele inzet: doordat de Monnikskap onder het VO-bestuur valt is inzet van eerstegraads bevoegde en bekwame docenten uit het reguliere onderwijs mogelijk. Hierdoor is de kwaliteit van onderwijs gegarandeerd. Samen met de gespecialiseerde deskundigheid van de vaste medewerkers van de Monnikskap ten aanzien van ziektebeelden en de consequenties daarvan in het dagelijks handelen is een docententeam ontstaan dat prima kan omgaan met en inspelen op de complexe (vaak meervoudige) problematiek van leerlingen.  
Het gezamenlijk gebruik van voorzieningen als de aula/kantine, de sportzaal, mediatheek en onderwijslokalen maakt dat leerlingen van het reguliere onderwijs en van de Monnikskap veelvuldig met elkaar in contact komen.
Gecombineerd onderwijs en gezamenlijke examinering: om het uitgebreide aanbod aan vakken voor de Monnikskap te kunnen garanderen wordt bij de kleinere vakken (bijvoorbeeld ANW, Nieuwe Media, Grieks) op beperkte schaal gewerkt met gecombineerde groepen. Waar mogelijk volgen leerlingen van de Monnikskap modules/lessen met reguliere klassen. Ook maken incidenteel leerlingen die het in het reguliere onderwijs niet bolwerken, bijvoorbeeld vanwege een ernstige ziekte, tijdelijk gebruik van het onderwijsaanbod van de Monnikskap.
De examinering van de leerlingen van de Monnikskap is volledig geïntegreerd in de examenorganisatie van het Dominicus College. Het komt regelmatig voor dat leerlingen na verloop van tijd de voorzieningen/begeleiding van de Monnikskap niet meer nodig hebben en instromen in een reguliere klas van het Dominicus College.
Gezamenlijke activiteiten: daar waar mogelijk sluiten de leerlingen van de Monnikskap aan bij de projecten en binnen- en buitenschoolse activiteiten van het reguliere onderwijs. Voorbeelden zijn: deelname aan het kamp van de eerste klassen, bezoek aan de Tweede Kamer, de kunstroute, het galafeest, de laatste lesdag, “Gesamtkunstwerk”, “Expressions” en excursies naar bijvoorbeeld Lille, Düsseldorf en Overloon. Daardoor weten we voor onze leerlingen het onderwijs extra gevarieerd en aantrekkelijk te maken.

Woonvoorziening

Voor leerlingen die van ver weg komen is er de mogelijkheid om doordeweeks in de directe nabijheid van school te wonen. Leerlingen die (zeer) beperkt belastbaar zijn, verliezen op deze manier geen kostbare (reis)tijd en kunnen hun schooltijd zo effectief mogelijk benutten. Het is dan immers zelfs de moeite waard om voor een uurtje naar school te komen. Hierbij moet worden aangetekend dat voor plaatsing in deze voorziening een zogenaamde CIZ-indicatie vereist is.

Rendement

Tot slot het rendement van deze onderwijsinspanningen. Het slagingspercentage bij de Monnikskap is hoog en het gros van de leerlingen stroomt succesvol door naar het HBO of WO. Dit laatste is mede te danken aan de unieke samenwerking tussen school, Werkenrode/Pluryn (wonen), de Expertisecentra, de St. Maartenskliniek en de HAN en RU. Wat dan ‘hoog’ is? De slagingspercentages liggen al jaren tussen de 90 en 100%.

 

Tom Groenenberg is afdelingsleider van De Monnikskap.

Dit artikel is eerder verschenen in de nummer 2 najaar 2017 uitgave van de "Nationale Onderwijsweek krant".

Blijf op de hoogte

Winnaars, evenementen, onderwijsnieuws als je niets wilt missen, meld je je hier eenvoudig aan voor de nieuwsbrief.