“Studenten die nu nog kiezen voor de lerarenopleiding, zijn óf grote idealisten, of ze zijn van het tweede garnituur”. Ik meen dat het Hans Wiegel was die dit zei, toen ik mijn lerarenopleiding begon in… 1988. Een oud-rector zei in diezelfde tijd tegen mijn vader: “hij kiest voor het onderwijs? Daar is moed voor nodig”.

Dat was dus dertig jaar geleden. De woorden van mijn oud-rector snapte ik niet helemaal, de woorden van Wiegel maakten me nogal kregel. Want zo’n idealist ben ik nou ook weer niet, en tweede garnituur? Tja, de lerarenopleiding was wel mijn tweede keus, eerlijk gezegd. Maar na mijn eerste onderwijservaring was ik meteen verkocht.

Wat zeggen ze eigenlijk nu tegen startende leraren? Ik stel me zo voor dat het woorden van gelijke strekking zijn. Van beledigend –‘knettergek’, ‘naïef’, ‘te weinig ambitie’- tot een hoog knuffelniveau: ‘helden’, ‘stoer’, ‘echte mensen-mensen’ (is dat trouwens wel een compliment?).

‘Onderwijs is een roeping’, hoorde ik vorig jaar iemand zeggen. Onzin, dacht ik toen meteen. Ik ben geen Florence Nightingale voor een digiboard. Ik hou van mijn vak, ik ben er best wel een beetje goed in vind ik zelf (anders zou ik allang iets anders zijn gaan doen), maar bij een roeping denk ik meer aan mensen die lijf en leden riskeren om anderen te helpen overleven. Zo gevaarlijk is het onderwijs nou ook weer niet.

Toch mogen we elk jaar duizenden nieuwe collega’s verwelkomen in het onderwijs. Tegen hen zou ik graag willen zeggen: je bent zo welkom. Onderwijs is geen roeping, je hoeft er zelfs niet uitermate getalenteerd voor te zijn. Zorg dat je over drie dingen beschikt: humor, relativeringsvermogen en een onuitputtelijke liefde voor je vak. In de jaren die volgen, gaan die drie dingen je helpen te overleven in dit vak. Ik weet niet of dit de ‘tools’ zijn die je hebt aangeleerd gekregen op de lerarenopleiding, maar geloof me: onderwijs is gewoon een vak, lesgeven een vaardigheid. En met de eigenschappen die ik net noemde, kom je een heel eind.

Bovenal: doe iets waardoor je onvergetelijk wordt voor je leerlingen. Organiseer een schoolvoorstelling, ga mee op excursie, rook stiekem een sigaretje met je leerlingen. Er gaat een moment komen dat je leerlingen aan je terugdenken. Hoe wil je dan herinnerd worden? Als de docent Engels die altijd zijn zaken prima voor elkaar had, maar wiens naam eigenlijk door niemand meer herinnerd wordt (niets mis mee als je dat wilt)? Of als de docente Natuurkunde die altijd een vriendelijk woordje klaar had voor iedereen, grappige opmerkingen van leerlingen altijd opschreef en die op toetsen altijd een bonusvraag toevoegde die je zo grappig en/of creatief mogelijk moest beantwoorden (ze bestaat echt hoor… hallo Milou!)?

Daarom zeg ik altijd tegen mijn stagiairs: welkom! Je bent meer dan welkom. Nee, je bent geen held. Maar ga vooral ontdekken wat voor docent je bent. Tijd genoeg. Voor je het weet zijn er dertig jaar voorbijgevlogen.